De jaarlijkse verlaging van de bijstand zal leiden voor een toename van armoede. De Landelijke Cliëntenraad (LCR), de belangenorganisatie van cliënten met een uitkering en werkzoekenden, heeft in een brief aan minister Wouter Koolmees van Sociale zaken en werkgelegenheid gevraagd om de maatregel terug te draaien.

Prikkel om te gaan werken

De standaard gedachte is dat als je door de verlaging van de bijstand, mensen vanzelf wel aan het werk gaan. Maar volgens de LCR is een lagere uitkering juist geen prikkel om te gaan werken. Als mensen dagelijks zorgen hebben om rond te komen, staat hun hoofd niet naar het vinden van werk.

Diverse groep

Ook is de groep mensen die een bijstandsuitkering ontvangt erg divers. Er zitten veel mensen in de bijstand die met hun competenties geen betaalde baan vinden. Denk bijvoorbeeld aan schoolverlaters, arbeidsongeschikten die niet in een arbeidsongeschiktheidsregeling vallen, verslaafden met schulden en mensen die graag willen werken en dat met een klein duwtje in de rug ook makkelijk kunnen. Daar komt bij dat in de maatregel geen rekening is gehouden met de coronacrisis. Door de coronacrisis liggen veel re-integratietrajecten stil. Ook zijn banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt schaars omdat bedrijven nu geen of amper nieuwe mensen aannemen.

Algemene heffingskorting

De bijstandsdaling is een gevolg van het afbouwen van de zogenaamde aanrechtsubsidie. Dit wordt ook wel aanrechttoeslag, huisvrouwensubsidie, of zelfs huisvrouwentoeslag genoemd. Deze benamingen zijn behoorlijk ouderwets en daarom wordt het tegenwoordig ‘algemene heffingskorting voor minstverdienende partner’ genoemd. Door te schuiven met de algemene heffingskorting loonde het een tijd lang niet voor gehuwden met één kostwinner om de niet-werkende partner ook te laten werken. Vaak besloten vrouwen daarom huisvrouw te blijven. Om hen te stimuleren naar werk te zoeken, wordt dit fiscale voordeel sinds 2009 afgebouwd. 

Gehuwden met een een bijstandsuitkering

Voor gehuwden met een bijstandsuitkering gold dit fiscaal voordeel nog wel. Zij kregen een dubbele algemene heffingskorting. Het verschil in inkomen tussen bijstandsgerechtigden en werkenden werd daardoor kleiner. Het kabinet is sinds 2012 aan de slag om deze dubbele heffingskorting voor mensen met een bijstandsuitkering af te bouwen. Deze afbouw van de belastingvoordelen heeft niet alleen effect op de hoogte van de bijstandsuitkering van gehuwden, maar heeft effect op alle mensen in de bijstand.  Dat komt omdat de bijstand voor gehuwden gelijk is aan het wettelijk minimumloon. De uitkering voor alleenstaanden bedraagt 70 procent van de bijstand voor gehuwden. Wanneer de heffingskorting voor gehuwden verlaagd wordt, dan gaan ook de bijstandsuitkering van alleenstaanden minder snel omhoog. Het scheelt voor gehuwden volgend jaar zo’n €5,- per maand en voor alleenstaanden ongeveer €3,50 euro.

Verdere verlaging van de bijstand

Uit recent onderzoek van het Centraal Bureau voor Statistiek en het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat de bestrijding van armoede op de lange termijn niet werkt door verlaging van de bijstand en te bezuinigingen op uitkeringen. De twee organisaties berekenden dat als de bijstand voor alle bijstandgerechtigden verder omlaag gaat, het aantal mensen in armoede, op dit moment zijn dat er 1 miljoen, de komende jaren met ongeveer een kwart toeneemt. De bijstand zou volgens de Landelijke Cliëntenraad niet moeten worden verlaagd, maar gekoppeld moeten blijven aan het minimumloon. Ook is het volgens de Landelijke Cliëntenraad zaak om te investeren in opleidingen, gezondheid en inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.

Bronnen: Kandoor, Landelijke Cliëntenraad, Straatconsulaat, Trouw, VNG