Tussen de 9 en 15 procent van de Nederlandse huishoudens krijgt mogelijk betalingsproblemen als de prijzen hoog blijven. Dit risico is het hoogst voor lage inkomensgroepen en uitkeringsgerechtigden.

Betalingsproblemen

Tussen de 670.000 en 1,2 miljoen huishoudens lopen bij blijvend hoge prijzen kans op betalingsproblemen van de noodzakelijke rekeningen. Dat zijn tussen de 9 en 15 procent van alle huishoudens. Onder de laagste inkomens loopt dat mogelijk op tot wel 85 procent. Dit blijkt uit een stresstest van het Centraal Planbureau. Volgens de onderzoekers bereiken de huidige koopkrachtmaatregelen van het kabinet niet het gewenste doel.

Donker scenario

Het CPB heeft bij de stresstest twee scenario’s onderzocht: een basisscenario en een donker scenario. Bij het prijspeil van begin vorig jaar hadden al 500.000 huishoudens moeite om de rekeningen te betalen. In het basisscenario, waarin de energieprijs drie keer zo hoog is als toen, komen daar nog eens 170.000 huishoudens met betalingsproblemen bij. In het donkere scenario worden de energieprijzen zeven keer zo hoog en komen daar 650.000 huishoudens bij. Op dit moment zitten we tussen die twee scenario’s in.

Betalingsproblemen dreigen

Vooral mensen met de laagste inkomens kunnen in de problemen komen. Ruim de helft daarvan kan het nog minstens een jaar uitzingen door in te teren op de financiële buffers. Tussen de 190.000 en 350.000 huishoudens komt al binnen drie maanden in financiële problemen. Met name mensen in de bijstand zijn kwetsbaar. In het donkere scenario kunnen ruim 8 op de 10 mensen die leven van de bijstand, hun vaste lasten niet meer betalen. Bij de helft daarvan spelen de problemen al binnen drie maanden op. Bijstandsgerechtigden hebben vaak te weinig financiële buffers om het tekort langdurig op te kunnen vangen, dit is te verklaren doordat er een vermogenstoets is om überhaupt bijstand te ontvangen

Tijdelijk maatregelen onvoldoende

Volgens de onderzoekers van het CPB zijn de tijdelijke maatregelen die het kabinet heeft aangekondigd, zoals de accijnsverlaging op brandstof en de belastingverlaging op energie, niet voldoende voor veel kwetsbare huishoudens. Het CPB zegt dat dit soort algemene maatregelen ook niet het doel bereikt, namelijk het bestrijden van betalingsproblemen.

Verhoog de bijstand en minimumloon

De tegemoetkoming voor de energierekening van 800 euro voor de laagste inkomens heeft voor deel effect. Het bedrag is voor veel mensen te laag en het bereikt niet alle mensen die het nodig hebben. Volgens het CPB is het veel effectiever om het minimumloon, de bijstand en andere uitkeringen te verhogen.

Bronnen: Binnenlands Bestuur, CPB, NOS