De coronacrisis heeft een grote impact op de Nederlandse economie. De bijstandsafhankelijkheid stijgt zeer sterk en mogelijk met wel 51 procent. Dit blijkt uit een berekening van adviesbureau Berenschot op basis van de economische scenario’s van het van het Centraal Planbureau (CPB). Het meest dramatische scenario laat een stijging van het aantal mensen in de bijstand zien van meer dan 210.000. In 2022 kunnen het er dus maar liefst 625.000 mensen zijn die van een bijstandsuitkering leven.
Bijstandsafhankelijkheid stijgt hoe dan ook
De bijstandsafhankelijkheid stijgt hoe dan ook. In de 4 scenario’s waarin het CPB de economische impact van het coronacrisis schetst, hanteren elk verschillende uitgangspunten voor de duur van de contactbeperkingen en de het effect daarvan op de economie. In alle scenario’s blijkt dat er een recessie gaat plaatsvinden, waarbij de werkloosheid oploopt van 5,2% tot 10,9% en loopt het bijstandsvolume op tot boven het niveau van de vorige piek in 2016.
De scenario’s
In het meest optimistische scenario, waarin de Nederlandse economie snel en volledig herstelt, groeit het aantal uitkeringen met ‘slechts’ 15% naar 478.000 eind 2022.
Voor het meest sombere scenario waarin economisch herstel uitblijft tot de tweede helft van 2021, zal het aantal bijstandsuitkeringen toenemen met 51%. In dit scenario krijgen we te maken krijgt met een tweede golf van coronabesmettingen en zullen bedrijven langer de gevolgen van maatregelen moeten ondergaan.
Effecten van coronacrisis op bijstandsbestand
Adviesbureau Berenschot vindt het van belang om te weten hoeveel mensen er een beroep doet op de bijstand. Op basis van deze informatie kunnen gemeenten namelijk maatregelen nemen. Het onderzoeksbureau stelt daarom ook een rekentool beschikbaar waarmee elke gemeente een inschatting kan maken van de mogelijke effecten van de coronacrisis op hun eigen bijstandsbestand. De tool past de vier landelijke scenario’s toe op het bijstandsvolume per gemeente. Dat de bijstandsafhankelijkheid stijgt, is een feit, maar er zijn ook grote verschillen tussen de arbeidsmarktregio’s. Zo is de kans groot dat het meest sombere scenario voor Amsterdam werkelijkheid wordt, maar dat hoeft weer niet te gelden voor Utrecht.
BUIG-budget
Deze scenario’s zijn van belang bij de verdeling van het bijstandsbudget (BUIG-budget). Dit budget ontvangen gemeenten van de rijksoverheid oor het betalen van de bijstandsuitkeringen. In september 2020 worden de definitieve budgetten in balans gebracht met de actuele werkloosheidsraming.
Nu al meer bijstandsuitkeringen
En dat het aantal bijstandsuitkeringen zal toenemen, is nu al te zien. Het CBS meldde onlangs dat er in maart van dit jaar al zo’n duizend bijstandsuitkeringen meer dan in februari werden geteld. Ook berekende Divosa dat de toename van het aantal mensen in de bijstand sinds het begin van de coronacrisis al drie maanden flink boven het gemiddelde ligt. In april was de aanvraag van bijstandsuitkeringen fors gestegen, vooral in de vier grote steden en ook Eindhoven liet weten dat er stevige groei aan bijstandsuitkeringen is geregistreerd.
Bronnen: Berenschot, Binnenlands Bestuur, Divosa
