Het teveel ontvangen bedrag op je bijstandsuitkering terugbetalen… Daar zit je natuurlijk niet op te wachten. Maar als blijkt dat je ten onrechte of te veel aan bijstand heb ontvangen, dan kan de gemeente dat deel van de bijstand terugvorderen. Die bijstand moet je dan terugbetalen.

Wanneer bijstandsuitkering terugbetalen?

Er zijn diverse situaties waarin je geen keuze hebt en het teveel ontvangen bedrag aan bijstand moet terugbetalen. Hieronder worden de meest voorkomende situaties op een rijtje gezet.

Fout van de gemeente

Je dient terug te betalen als je een teveel ontvangen bedrag aan bijstand hebt gekregen doordat de gemeente een fout heeft gemaakt. Zo was er in april van dit jaar in Zuid-Oost Drenthe een fout gemaakt met de bijstandsuitkeringen en moesten 133 mensen het teveel ontvangen bedrag aan bijstand terugbetalen. In totaal was er ruim €760.000,- teveel aan bijstand uitgekeerd. Dit bedrag werd teruggevorderd. Ook in Den Haag wordt wel eens een ‘foutje’ gemaakt. In april dit jaar werd per ongeluk een bedrag van 2,5 miljoen Euro overgemaakt aan een groep van 69 bijstandsgerechtigden. Er had slechts 25.000 Euro moeten worden uitgekeerd. Soms kan dit terugvorderen best lastig zijn. Dat ondervond men onlangs in Rotterdam. De gemeente had een man €35.000,- teveel betaald aan bijstand, maar terugbetalen hoefde hij niet. De vordering was namelijk verjaard.

Achteraf nog geld ontvangen

Je moet het teveel aan ontvangen bijstandsuitkering terugbetalen als je achteraf nog geld hebt gekregen voor een periode waarin je ook bijstand ontving. Het teveel ontvangen bedrag moet je dan terugbetalen. Dat kan gaan om achterstallig loon, alimentatie, een schadevergoeding of een erfenis. Je had dan namelijk teveel vermogen voor recht op bijstand. Om je vermogen te berekenen heeft de overheid een Vermogenstoets bijstand ontwikkeld. Hiermee kan worden bepaald of je niet te veel vermogen bezit en schulden hebt. Sowieso moet je de gemeente altijd melden als er wijzigingen plaatsvinden in je financiële situatie. Als je een bijstandsuitkering ontvangt, ben je daartoe verplicht. Geef je niet alle informatie, dan overtreed je de inlichtingenplicht. En dat gebeurt nog wel eens. In 2018 had het aantal waarschuwingen omtrent bijstandsfraude voor het grootste deel betrekking op het schenden van de inlichtingenplicht.

Voorschot te hoog of onterecht

Heb je van de gemeente een voorschot op je uitkering gekregen en bleek achteraf dat dit voorschot te hoog was of dat je er eigenlijk geen recht op had, dan moet je dit terugbetalen.

Verplichtingen niet nagekomen

Als je een bijstandsuitkering ontvangt, dien je je te houden aan tal van verplichtingen. Zo niet, dan bestaat de kans dat je de bijstand moet terugbetalen. Zo moet je actief op zoek gaan naar een baan en als je betaald werk krijgt aangeboden, dan dien je dat ook te aanvaarden en zien te behouden. In februari wees een man een baan af. Deze man, een praktiserende moslim, kreeg de opleiding met baangarantie tot asbestverwijderaar aangeboden. Hij moest zijn baard afscheren omdat hij een masker moest dragen. De man wilde dat niet en weigerde de baan en werd vervolgens gekort op zijn uitkering.

Andere verplichtingen zijn onder meer de inlichtingenplicht en medewerkingsplicht. Ook moet je bewijzen dat je Nederlands kunt spreken, lezen en schrijven. Dit heet de taaleis. Zit je in de bijstand en ga je op vakantie, dan moet je dat ook melden. Daarnaast dien je een een tegenprestatie te leveren. Dat is onbetaald werk dat nuttig is voor de samenleving.

Heb je je niet aan die verplichtingen gehouden, dan kan de gemeente kan je uitkering achteraf nog verlagen. En als je teveel aan uitkering hebt ontvangen, dan moet je dat terugbetalen. Onlangs overkwam dat een alleenstaande moeder uit Zoetermeer die in de bijstand zat. Zij moest bijna 140.000,- Euro terugbetalen omdat ze handel dreef op Marktplaats en de inkomsten verzweeg aan de gemeente. De gemeente vorderde een enorm bedrag terug. In sommige gevallen wordt er zelfs een boete opgelegd.

Het consumentenprogramma Radar mengde zich een jaar geleden ook in een terugbetalingskwestie rondom een dame die de pinpas van haar moeder gebruikte. Radar vond dat de Participatiewet moest worden aangepast. Dat gebeurde niet. De dame in kwestie kreeg een boete en moest een deel van de bijstand terugbetalen. Bekijk de twee video’s van Radar hieronder.

Afbetalingsproblemen

Soms staat de gemeente borg voor iets dat je moet afbetalen. Bijvoorbeeld voor een krediet bij de Stadsbank of de Gemeentelijke Kredietbank. Heb je je niet gehouden aan die aflossingsverplichting en heb je niet betaald, dan moet de gemeente jouw aflossing betalen met bijstandsgeld. Je moet dat geld daarna aan de gemeente terugbetalen.

Leenbijstand terugbetalen

Ee leenbijstand is een geldbedrag dat je leent van de gemeente als je bij een gewone bank geen lening kunt krijgen. Eigenlijk is het een vorm van bijzondere bijstand in de vorm van een lening. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat je een waarborgsom moet betalen bij het huren van een huis of dat je lange tijd moet wachten op de uitbetaling van een erfenis en in de tussentijd een leenbijstand nodig hebt. Zo’n leenbijstand moet je net als een gewone lening ook terugbetalen. De gemeente bepaalt hoeveel per maand je moet terugbetalen.

Hoeveel bijstand moet je terugbetalen?

Heb je teveel of onterecht bijstand ontvangen, dan moet je alles terugbetalen. Vaak lukt het niet om dat in één keer terug te betalen. Dan is het mogelijk om met de gemeente afspraken te maken om in termijnen terug te betalen. De afspraken worden vastgelegd en je krijgt hierover een brief. Dit wordt het terugvorderingsbesluit genoemd. In deze brief staat waarom, voor welk bedrag, hoe en voor wanneer je het bedrag moet terugbetalen.

Ook staat in de brief aangegeven hoe je bezwaar kunt maken. Dit heeft geen opschortende werking en betekent niet dat de terugbetaling wordt uitgesteld. Je bent nog steeds verplicht om het bedrag terug te betalen.

Bijstandsuitkering terugbetalen lukt niet

Het is soms erg lastig om de bijstand terug te betalen aan de gemeente. Bijvoorbeeld als je al andere schulden bij de gemeente aan het terugbetalen bent. Meld dit bij je contactpersoon, zodat de gemeente hier rekening mee kan houden.

Als je ook elders schulden aan het aflossen bent of als je betalingsafspraken hebt gemaakt met een incassobureau of deurwaarder, dan moet je met deze partijen om de tafel om je penibele situatie duidelijk te maken. Met die andere schulden houdt de gemeente namelijk geen rekening en schrijft gewoon iedere maand een bedrag van je uitkering af net zolang je je hele schuld hebt terugbetaald.

Heb je ergens anders schulden die je al aan het terugbetalen bent of ligt er beslag op je loon dan moet je andere afspraken maken met die schuldeisers. De gemeente kan de schuld direct verrekenen met je bijstandsuitkering.

Verjaring terugbetaling

De verjaringstermijn voor het terugvorderen van ten onrechte betaalde bijstand ligt op vijf jaar. Dit betekent dat de gemeente tot 5 jaar nadat je de uitkering hebt gekregen, kan eisen dat je moet terugbetalen. Dien je terug te betalen door een fout van de gemeente? Dan geldt een periode van 2 jaar. Het bedrag dat je moet terugbetalen kan over een periode van 20 jaar van je rekening worden afgeschreven.

Bronnen: Antwoord op, Rijksoverheid, Schulinck, Utrecht, Zaanstad, Zoetermeer,