Komt de menselijke maat bij uitkeringen weer centraal te staan? En krijgen gemeenten meer ruimte om af te wijken van terugvorderingen in de bijstand? Zes Tweede Kamer fracties vinden van wel en hebben een wetsvoorstel ingediend.
Armoedebeleid
Minister Carola Schouten (Armoedebeleid en Participatie, ChristenUnie) is zelf ook bezig met een herziening van de bijstandsregels die zou moeten zorgen voor meer oog voor de menselijke maat.
Meerderheid
Het wetsvoorstel werd afgelopen woensdag ingediend door coalitiepartijen ChristenUnie, D66 en CDA en oppositiepartijen PvdA, GroenLinks en SP. De kans is groot dat een meerderheid dit voorstel zal steunen. Volgens de indieners is het “een belangrijke stap in het terugbrengen van de menselijke maat bij uitkeringen”.
Bijstand terugvorderen
Het wetsvoorstel is een uitbreiding van een voorstel dat vorig jaar door dezelfde partijen werd ingediend als reactie op de boodschappenaffaire in de gemeente Wijdemeren. De zes Kamerfracties willen dat gemeenten meer ruimte krijgen om af te wijken van terugvorderingen in de bijstand. Ze willen voorkomen dat kleine, soms onbedoelde, overtredingen leiden tot grote terugvorderingen. Nu staat in de wet nog dat er altijd geld moet worden teruggevorderd als er iets fout is gegaan bij de vaststelling van de hoogte van de uitkering. Bijvoorbeeld als iemand niet of verkeerd heeft opgegeven hoeveel hij heeft bijverdiend, maar ook als de fout bij de uitkeringsinstantie ligt. Vaak wordt er ook nog een boete opgelegd. Zo’n foutje kan grote gevolgen hebben. Met deze wet wordt er weer uitgegaan van vertrouwen in mensen.
Kritiek op Participatiewet
Op dit moment kan er alleen een uitzondering worden gemaakt op de terugvordering als er bijzondere omstandigheden zijn, bijvoorbeeld als verplicht terugbetalen “onaanvaardbare consequenties” zou hebben voor kinderen. Op de Participatiewet klinkt al langer kritiek. De regels zijn te streng en er is te weinig ruimte voor maatwerk. De menselijke maat bij uitkeringen moet weer centraal komen te staan.
Menselijke maat bij uitkeringen
Ook het kabinet wil de Participatiewet herzien. De wet moet uitgaan van vertrouwen en ook moet er meer maatwerk mogelijk worden. Minister Carola Schouten (ChristenUnie) voor Armoedebeleid en Participatie is bezig met een herziening van de Participatiewet. En dat is best een ingewikkelde klus. Ze zal de herziening in twee delen opsplitsen. Aan de ene kant moeten op korte termijn de ‘scherpe randen’ uit de wet worden gehaald. Aan de andere kant moet er een ‘beweging’ op gang komen om vertrouwen en de menselijke maat centraal te stellen in de wet. Zo zal vanaf 1 januari 2023 de kostendelersnorm aangepast worden. Het kabinet wil die norm niet meer laten gelden voor jongeren tot 21 jaar, omdat is gebleken dat dat kan leiden tot dakloosheid onder jongeren.
Bronnen: Binnenlands Bestuur, FNV, NOS, Nu.nl
