De gemeente Nissewaard stopt met opsporen van bijstandsfraude met omstreden softwareprogramma Totta Data Lab. Onderzoek van TNO heeft uitgewezen dat het systeem fouten maakt. Vakbond FNV en Platform Burgerrechten zijn blij dat beslissing van de de gemeente Nissewaard.

Opsporen van bijstandsfraude

De gemeente Nissewaard, waaronder Spijkenisse en Bernisse vallen, huurt al jaren het bedrijf Totta Data Lab in om bijstandsfraude op te sporen. De software van het bedrijf is een programma gebouwd op algoritmen. Gegevens over mensen worden door het systeem gecheckt. Als zaken daarbij opvallen of niet kloppen, dan wordt er een onderzoek naar de betrokken persoon uitgevoerd.

Onderzoek door TNO

TNO heeft het systeem onder de loep genomen en kwam tot de conclusie dat het systeem niet niet voldoet. Allereerst is moeilijk te controleren of Totta Data Lab inhoudelijke en procedurele eisen naleeft. Daarnaast bleek dat het programma met dezelfde input verschillende uitkomsten te geven. De software is dus niet betrouwbaar en mensen konden onterecht op een risicolijst komen. De gemeente benadrukt echter dat geen enkele burger op enige wijze is benadeeld door het gebruik van deze omstreden software.

Technische mankementen

Voor de gemeente waren de technische mankementen de reden om te stoppen met de software van Totta Data Lab met de omstreden werkwijze te stoppen. De FNV en het Platform Burgerrechten hadden eerder al aangekondigd om een rechtszaak tegen de gemeente aan te spannen Maar dat is niet meer nodig. Toch had de FNV graag een uitspraak van de rechter gehad, want dan wordt het gebruik van de software juridische getoetst.In februari 2020 verbood de rechter al het gebruik van SyRi om bijstandsfraude op te sporen. SyRi is een zelfde soort systeem en werd verboden door de rechter omdat het algoritme is niet controleerbaar was en het privéleven van betrokken burgers onvoldoende respecteert.

Opsporen van bijstandsfraude: hoe nu verder?

Na de zomer zal Nissewaard met een voorstel komen over de wijze waarop in de toekomst bijstandsfraude kan worden opgespoord. Nissewaard telt op dit moment 2311 bijstandsuitkeringen.

Bronnen: FNV, Nissewaard.nl, Rijnmond, Trouw