De Participatiewet is mislukt en de doelen om meer mensen aan het werk te krijgen, zijn nauwelijks behaald. Dat is kortweg de conclusie van de evaluatie van deze wet door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Werklozen geen baan door Participatiewet

De Participatiewet is mislukt en heeft er er niet of nauwelijks toe geleid dat er meer mensen vanuit een uitkering of een sociale werkplaats een gewone baan kregen. Dat is de conclusie van het SCP in een uitgebreide evaluatie in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Participatiewet uit 2015

De Participatiewet werd in 2015 is ingevoerd onder de verantwoordelijkheid van PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma. In de wet werden verschillende regelingen samengevoegd en kwam er één regeling moeten komen voor mensen met een arbeidsbeperking of afstand tot de arbeidsmarkt. De wet moest voor een meer inclusieve arbeidsmarkt zorgen. De verwachting was dat dit voor werkgevers overzichtelijker is en het makkelijker maakt om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Hierdoor zouden er meer mensen aan het werk worden geholpen.

Participatiewet zou veel werk banen scheppen

Klijnsma kondigde bij de introductie van de wet aan dat er 125.000 mensen met een beperking aan een baan zouden worden geholpen. Ook zou de wet goed zijn voor 100.000 arbeidsplaatsen in het bedrijfsleven en zou het banen scheppen voor 25.000 mensen met een beperking. Gemeenten zouden een leidende rol krijgen en werkgevers en werkzoekenden bijeen brengen. Bekijk onderstaande reportage bij de introductie van de plannen van de Participatiewet

Participatiewet is mislukt

Uit de evaluatie blijkt dat er voor de grootste groep die onder de wet valt, mensen met een bijstandsuitkering (440.00 mensen) nauwelijks iets veranderd is. De jonggehandicapten (30.000 mensen) kregen door de wet wel vaker een baan, maar hun inkomenspositie verslechterde juist. Bovendien zijn de banen die ze krijgen vaker tijdelijk. Voor mensen die voorheen toegang kregen tot de sociale werkvoorziening daalde de kans op een baan zelfs.

Eindoordeel evaluatie Participatiewet

Het eindoordeel van het SCP was dat Participatiewet de komende jaren nog flink wat werk behoeft om succesvol te kunnen zijn. Kortom: de Participatiewet is mislukt! Volgens het SCP komen de tegenvallende resultaten deels door verkeerde aannames bij de invoering. Zo werd ervan uitgegaan dat iedereen in de doelgroep in staat was om te werken. In de praktijk bleek het simpelweg niet voor iedereen haalbaar om te gaan werken. Mensen die langdurig werkloos zijn, kampen vaak nog met andere problemen, zoals een verslaving, schulden, huiselijk geweld of psychische problemen. Als die niet opgelost worden, lukt het deze mensen vaak niet om aan het werk te gaan.

Participatietwet is mislukt: bedrijfsleven liet het afweten

Daarnaast liet het bedrijfsleven het afweten. Mogelijk kwam dit door de angst dat deze mensen met een psychische of verstandelijke beperking het werk niet zouden aan kunnen. Gemeenten gingen hierin mee en richtten hun begeleiding dan ook vooral op die kansrijke groep, waardoor de kansarme groep, mensen met psychische en verstandelijke beperkingen, buiten de boot vielen.

Regelgeving nog steeds complex

Dat de Participatiewet is mislukt komt ook omdat de regelgeving nog steeds complex is. De bedoeling was om de regelgeving voor werkgevers te vereenvoudigen. Dat is niet gelukt. Naast de nieuwe wet bleef er namelijk nog een aantal oude regelingen bestaan.

Investeren in kansrijke mensen

Een andere oorzaak voor het falen van de Participatiewet, is dat de introductie ervan gepaard ging met een bezuiniging van 1,7 miljard Euro op het budget voor uitkeringen en begeleiding. Gemeenten moesten hun budget daarom zo slim mogelijk inzetten. Bovendien werden de gemeenten beloond als ze bespaarden op uitkeringen. Daarom investeerden ze in kansrijke mensen, waardoor anderen te vaak aan hun lot worden overgelaten.

Op de website van de SCP kun je de hele eindevaluatie nalezen.

Lees ook het bericht Vijf jaar Participatiewet: feest of rouw?

Bronnen: Een Vandaag, NOS, NRC, SCP