Syrische statushouders zijn vaak heel gemotiveerd om de Nederlandse taal te leren en sneller aan het werk gaan en uit de bijstand te komen. Ze willen zo snel mogelijk aan de Nederlandse maatschappij deelnemen. Toch lukt het hen niet om goed in te burgeren. Dat komt door een gevoel van onderwaardering, een taalbarrière en de bureaucratie. Dit blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Inburgering Syriër in Nederland
Afgelopen jaren kwamen er heel veel vluchtelingen naar Nederland. De groep Syriërs was verreweg de grootste groep. In januari 2020 waren de meest voorkomende nationaliteiten van asielzoekers en nareizigers in Nederland Syrisch (27,7%). Van een massale terugkeer is (nog) geen sprake.
Nederlandse taal prioriteit
De onderzoekers van de SCP vroegen 49 Syriërs naar hun ervaring met het participeren in de Nederlandse samenleving.
Statushouders zijn verplicht om in te burgeren, waarbij het leren van de taal de belangrijkste prioriteit is. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor het vinden van onderwijs. Maar er zijn tal van problemen om een goede taalschool te vinden. Zo hebben veel taalscholen hun aanbod niet op orde, ze leveren weinig contacturen, de kwaliteit van docenten laat te wensen over en cursisten van uiteenlopend niveau zitten in dezelfde klas. Er zijn signalen van fraude door taalscholen die hoge kosten in rekening brengen, maar daar weinig tegenoverstellen. Verder vragen ze zich af of het A2-niveau dat ze moeten halen wel voldoende is voor de inburgering. Statushouders zelf zien veel meer in duale trajecten: de taal leren en gelijktijdig aan het werk gaan.
Opleiding en talent niet benut
In Nederland zijn diploma’s belangrijk en vergroten de kans op de arbeidsmarkt. Maar statushouders hebben vanwege hun oorlogsverleden vaak geen papieren of krijgen hun diploma’s hier niet erkend. Ze zijn dan aangewezen op laaggekwalificeerd werk en hun talent wordt zo niet benut. De werkloosheid onder statushouders in het algemeen is erg hoog en veel Syriërs zijn afhankelijk van een bijstandsuitkering. Dit zorgt voor een gevoel van onderwaardering en hierdoor kan deze groep zelf vaak onvoldoende richting geven aan hun eigen maatschappelijke participatie en verloopt de inburgering van de groep Syriërs niet vlekkeloos.
Spreidingsbeleid
Veel statushouders begrijpen het Nederlandse spreidingsbeleid niet. Volgens het SCP zouden de Syriërs graag zien dat bij de toewijzing van een woonplaats meer rekening wordt gehouden met hun leefstijl, kennis en vaardigheden. Zo is het niet handig om jonge alleenstaande mensen in een dorp te huisvesten. En als je wilt studeren, werken en netwerken of een sociaal leven wilt opbouwen, werkt dat beter als je in een stad komt te wonen.
Positief
Ondanks alle kritiek, benadrukt het SCP ook dat Syriërs over het algemeen positief zijn over de eerste contacten met Nederlanders. Vooral contact met vrijwilligers wordt gewaardeerd. Ook roemen de Syriërs het ontbreken van corruptie en vinden ze de beschikbaarheid en kwaliteit van voorzieningen in het land goed.
Bronnen: Binnenlands bestuur, NOS, Sociaal Cultureel Planbureau, De Volkskrant
