Bijstand is in augustus gedaald

Divosa, de vereniging van directeuren van de gemeentelijke sociale diensten, heeft becijferd dat het aantal mensen in de bijstand is gedaald. In augustus lag het aantal aanvragen voor algemene bijstand op een vergelijkbaar niveau als in februari 2020. Februari is de maand toen er nog geen coronacrisis was. Het is een goede maand om de cijfers mee te vergelijken, omdat het een maand was met een gemiddeld aantal aanvragen.

Minder bijstand vanwege studiefinanciering

Er is vooral meer uitstroom naar onderwijs. Dat patroon zie je ieder jaar terug, want dan beginnen de opleidingen. Dan vragen jongeren die studiefinanciering aan en hebben dan geen recht meer op bijstand. Daarentegen ligt het totaal aantal beëindigde uitkeringen een stuk lager dan in 2019. Dat komt omdat minder mensen werk hebben gevonden en bij minder mensen de uitkering is stopgezet vanwege handhaving. Ook in Amsterdam is deze trend te zien en is de bijstand in augustus gedaald. In de zomer hadden circa ongeveer 40.500 personen een bijstandsuitkering, evenveel als een jaar geleden. Maar de laatste daalt het aantal mensen in de bijstand en ligt net iets hoger dan 40.000 mensen. Dat is nog altijd meer dan begin dit jaar toen de teller nog op 38.700 personen stond.

Ontwikkeling van de bijstand

De ontwikkeling van de bijstand volgt de ontwikkeling van de economie. Als er minder banen zijn en het aantal vacatures daalt, dan het aantal mensen in de bijstand weer toenemen. Zeker als WW-uitkeringen aflopen of zzp’ers hun bedrijf niet kunnen voortzetten en werkloos worden. Mensen die geen andere middelen van bestaan hebben, zullen dan in de bijstand terecht komen. Bekijk hieronder een reportage van Nieuwsuur over de economische gevolgen van de coronacrisis.

Effect van coronacrisis op bijstand

Ondanks deze positieve cijfers is het toch de verwachting dat de komende maanden het aantal bijstandsuitkeringen flink gaat stijgen. De belangrijkste oorzaak is het aflopen van de TOZO-regeling per 1 oktober, waarbij zzp-ers aanspraak konden maken op een uitkering op het niveau van de bijstand. Het CPB voorspelt dat in 2020 de bijstand groeit naar 399.000. En in 2021 naar 420.000 uitkeringen. In het zwartste scenario stijgt het aantal mensen in de bijstand met meer dan 210.000 naar 625.000 in 2022. Ter vergelijking: in 2019 bedroeg het gemiddeld aantal bijstandsuitkeringen ongeveer 385.000.

Bronnen: Berenschot, Divosa, MUG Magazine

Het bericht Opvallend in deze coronacrisis: Bijstand is in augustus gedaald is gepubliceerd op BijstandsBlues.

Bijstandsafhankelijkheid stijgt hoe dan ook

De bijstandsafhankelijkheid stijgt hoe dan ook. In de 4 scenario’s waarin het CPB de economische impact van het coronacrisis schetst, hanteren elk verschillende uitgangspunten voor de duur van de contactbeperkingen en de het effect daarvan op de economie. In alle scenario’s blijkt dat er een recessie gaat plaatsvinden, waarbij de werkloosheid oploopt van 5,2% tot 10,9% en loopt het bijstandsvolume op tot boven het niveau van de vorige piek in 2016.

De scenario’s

In het meest optimistische scenario, waarin de Nederlandse economie snel en volledig herstelt, groeit het aantal uitkeringen met ‘slechts’ 15% naar 478.000 eind 2022.

Voor het meest sombere scenario waarin economisch herstel uitblijft tot de tweede helft van 2021, zal het aantal bijstandsuitkeringen toenemen met 51%. In dit scenario krijgen we te maken krijgt met een tweede golf van coronabesmettingen en zullen bedrijven langer de gevolgen van maatregelen moeten ondergaan.

Effecten van coronacrisis op bijstandsbestand

Adviesbureau Berenschot vindt het van belang om te weten hoeveel mensen er een beroep doet op de bijstand. Op basis van deze informatie kunnen gemeenten namelijk maatregelen nemen. Het onderzoeksbureau stelt daarom ook een rekentool beschikbaar waarmee elke gemeente een inschatting kan maken van de mogelijke effecten van de coronacrisis op hun eigen bijstandsbestand. De tool past de vier landelijke scenario’s toe op het bijstandsvolume per gemeente. Dat de bijstandsafhankelijkheid stijgt, is een feit, maar er zijn ook grote verschillen tussen de arbeidsmarktregio’s. Zo is de kans groot dat het meest sombere scenario voor Amsterdam werkelijkheid wordt, maar dat hoeft weer niet te gelden voor Utrecht.

BUIG-budget

Deze scenario’s zijn van belang bij de verdeling van het bijstandsbudget (BUIG-budget). Dit budget ontvangen gemeenten van de rijksoverheid oor het betalen van de bijstandsuitkeringen. In september 2020 worden de definitieve budgetten in balans gebracht met de actuele werkloosheidsraming.

Nu al meer bijstandsuitkeringen

En dat het aantal bijstandsuitkeringen zal toenemen, is nu al te zien. Het CBS meldde onlangs dat er in maart van dit jaar al zo’n duizend bijstandsuitkeringen meer dan in februari werden geteld. Ook berekende Divosa dat de toename van het aantal mensen in de bijstand sinds het begin van de coronacrisis al drie maanden flink boven het gemiddelde ligt. In april was de aanvraag van bijstandsuitkeringen fors gestegen, vooral in de vier grote steden en ook Eindhoven liet weten dat er stevige groei aan bijstandsuitkeringen is geregistreerd.

Bronnen: Berenschot, Binnenlands Bestuur, Divosa

Het bericht Bijstandsafhankelijkheid stijgt mogelijk met 51 procent is gepubliceerd op BijstandsBlues.

In de bijstand door coronacrisis

De stijging is het gevolg van de coronamaatregelen die half maart in zijn gegaan. Zo kunnen zelfstandig ondernemers een maandelijkse aanvulling krijgen tot een sociaal minimum. Er geldt een soepeler toekenningsregime dan in de reguliere bijstand. Er wordt niet gekeken naar vermogen en naar de kostendelersnorm. De verwachting is dat door de corononacriris het aantal aanvragen voor een bijstandsuitkering in april verder zal stijgen.

Aantal aanvragen voor bijstand

Normaliter is het aantal aanvragen voor bijstand door het jaar heen redelijk stabiel. En in februari van dit jaar in het précorona tijdperk, lag het aantal aanvragen voor bijstand in februari rond het gemiddelde van de periode februari 2019 tot en met februari 2020. In maart kwam de ommekeer en liep het aantal aanvragen enorm op. De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van 179 gemeenten en deze gemeenten representeren 61% van het bijstandsbestand.

Van aanvraag tot bijstandsuitkering

In maart steeg het aantal toegekende bijstandsuitkeringen slechts licht. Het duurt namelijk enkele dagen tot weken voordat een gemeente een aanvraag heeft verwerkt en het recht op een uitkering heeft vast kunnen stellen. Van deze aanvragen, wordt 74 procent gehonoreerd en krijgen de aanvragers ook daadwerkelijk een bijstandsuitkering. Er zijn enkele signalen dat gemeenten nu vaker een aanvraag afwijzen omdat er geen recht op een uitkering is. Meestal gaat het om mensen die bijvoorbeeld nog een beroep kunnen doen op de WW of een partner hebben die inkomen heeft.

Lees ook de artikelen Aanvraag van bijstandsuitkeringen door coronacrisis flink gestegen, Aantal bijstandsuitkeringen zal weer stijgen in 2020 en Bijstand voor zelfstandig ondernemers vanwege coronacrisis

Bronnen: Binnenlands Bestuur, Divosa, RTL Z, Telegraaf

Het bericht Aantal aanvragen voor bijstand neemt explosief toe is gepubliceerd op BijstandsBlues.

Aanvraag van bijstandsuitkeringen enorm gestegen

De krant de NRC maakte een rondgang langs 32 wethouders van sociale zaken en ontdekte dat flink veel meer mensen een bijstandsuitkering aanvragen. Vooral jongeren, onder wie veel twintigers en dertigers die een uitzend- of oproepcontract hadden of een andersoortige flexbaan, doen een beroep op de bijstand. Dit is vaak het eerste signaal dat de werkloosheid oploopt, ondanks de steunmaatregelen van het kabinet, waarvoor zzp’ers en zelfstandig ondernemers zich al in groten getale voor hebben gemeld: de zogenaamde Tozo-regeling (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers).

Verdubbeling van aantal bijstandsaanvragen

In de helft van de ondervraagde gemeenten verdubbelde ook het aantal reguliere bijstandsaanvragen de afgelopen weken, of zelfs meer dan dat. Slechts drie gemeenten zagen geen enkele stijging en zes gemeenten zagen alleen een lichte stijging. De sterkste toename was te zien in Amsterdam en Rotterdam. En in andere gemeenten is het niet veel anders. In Enschede bijvoorbeeld, ligt aantal bijstandsaanvragen normaal op ongeveer 40 aanvragen per week, tegen momenteel ongeveer 80. En in Dordrecht en de Drechtsteden zijn er 2 à 3 keer zoveel aanvragen.

Stijging zal verder oplopen

In 2019 daalde het aantal bijstandsuitkeringen voor het derde jaar op rij. Dit jaar, 2020, zal het aantal bijstandsuitkeringen weer stijgen, want door de coronacrisis krijgt de economie een flinke klap. De wethouders verwachten dat de grootste stijging nog moet komen. De meeste mensen hebben namelijke eerst drie maanden recht op een WW-uitkering voordat ze een bijstandsuitkering aanvragen. In de komende periode zullen er veel meer mensen een beroep moeten doen op de bijstand omdat ze geen geld meer hebben om in hun eigen levensonderhoud te voorzien.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft inmiddels een brandbrief gestuurd naar de regering waarin ze melden dat ze zich zorgen maken over de financiële positie van de gemeenten.

Bronnen: Naleving, NRC, RTV Dordrecht, Tubantia

Het bericht Aanvraag van bijstandsuitkeringen door coronacrisis flink gestegen is gepubliceerd op BijstandsBlues.

Basisbaan: uit de bijstand aan het werk

CDA-leider Sybrand Buma wil dat er basisbanen komen om mensen uit de bijstand weer aan het werk te krijgen. Zo’n basisbaan is een ondersteunde functie, waarvoor je in de regel minder opleiding nodig hebt. Buma denkt aan werk in de zorg of het onderwijs of bij de gemeentelijke plantsoenendienst. Je werkt dan ongeveer 20 uur in de week en verdient 85 procent van het minimumloon. Dat is nog altijd 15 procent meer dan de bijstandsuitkering nu bedraagt. Een basisbaan zou volgens het CDA maximaal twee à drie jaar moeten duren.

Wie betaalt dit plan?

De basisbanen worden in het plan van het CDA, in het leven geroepen door overheid en het bedrijfsleven. Door zo’n basisbaan zullen mensen makkelijker doorstromen naar een reguliere baan. Je zit immers al in het ritme en hebt veel meer sociale contacten. De loonkosten van dit plan worden betaald door gemeenten en werkgevers. Volgens het CDA is het huidige bijstandsbudget toereikend om de lasten te kunnen dragen.

Bijstand is een gevangenis geworden

Volgens Buma is de bijstand een ‘gevangenis’ geworden. Zit je eenmaal in die situatie dan kom er maar moeilijk meer uit. Je hebt nu eenmaal dat stempel. Tegelijkertijd zijn er tekorten op de arbeidsmarkt en zullen die als gevolg van de vergrijzing alleen maar toenemen. Er is dus dringend behoefte aan arbeidskrachten. De 433.000 bijstandsgerechtigden die Nederland nu telt zouden voor een deel in die behoefte kunnen voorzien.

Oplossing voor langdurige werkloosheid

Het plan om basisbanen te creëren maakt deel uit van een CDA-plan om de problematiek rondom langdurige werkloosheid het hoofd te bieden. Dit plan is ontwikkeld door het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA en is getiteld De baan als basis. Het rapport is geschreven door Arjen Siegmann. Naast de introductie van de basisbaan wordt gepleit voor loondoorbetaling voor het eerste half jaar en een sterker anticyclisch begrotingsbeleid. In onderstaande video wordt het plan uiteengezet.

Meer informatie over de baan als basis vind je op de website van het CDA.

Lees meer politieke standpunten over de bijstand.

Bron: AD, Brabants Dagblad, Telegraaf

Het bericht Basisbaan recept tegen de bijstand is gepubliceerd op BijstandsBlues.